سفارش تبلیغ
صبا ویژن
همه چی داره

ایران در هزاره سوم ق.م.
طی هزاره سوم و اوایل هزاره دوم ق.م. فلات ایران به چند منطقه فرهنگی متمایز از یکدیگر تقسیم شده بود. فرهنگ گرگان سراسر منطقه شرق دریای مازندران را در بر می گرفت. فرهنگ گیان چهارم- سوم و گودین چهارم، منطقه شرق لرستان را شامل می گردید. فرهنگ یانیک ، از شرق آذربایجان آغاز شده و تا قسمتهای مرکزی ایران گسترش یافته بود. در جنوب ، جنوب شرقی و شرق ایران،سه فرهنگ مختلف با سفالهای منقوش ، فارس، کرمان و سیستان را زیر پوشش خود در آورده بود.

ایلامیان

از آغاز و چگونگی برپایی حکومت و نیز پیدایش تاریخ در ایلام ، اطلاعی در دست نداریم . با نام ایلام نخستین بار در نامنامه شاهان سومری که در حدود سالهای 2100 ق.م. تنظیم شده است برخورد می کنیم. بر اساس این نامنامه در حدود سالهای 2600 ق.م. فرمانروایی از شهر کیش ایلام را فتح کند . بر اساس همین نامنامه ، در حدود سالهای 2500 ق.م. ایلامیان بین النهرین را به تصرف در آورده و سه فروانروا از سلسله اون به مدت 356 سال( تعداد سالهارا اسطوره أی باید به شمارآورد ) بر آن سرزمین فرمانروایی کرده اند . در حدود سالهای 2450 ق.م. یکی از فرمانروایان شهر لگش از پیروزی خود بر ایلامیان سخن گفته است . ایلامیان تا سال 750 ق.م بر ایران حکومت کردند و عاقبت در همین سال حکومت ایلامیان توسط کوروش به پایان رسید.

ایران در هزاره اول ق.م. (مادها)

بررسی جامع تاریخ و فرهنگ و جغرافیای ایران را در دوران ماد می توان به اعتباری مشکل ترین و پیچیده ترین بخش از دورانهای تاریخی این سرزمین به شمار آورد. وجود نظریه پردازیهای پژوهشگران مختلف که هر یک در زمینه أی خاص ، چون زبان شناسی ، نژادشناسی ، دین شناسی و… صاحب نظر بوده و از دیدگاه خود با موضوع برخورد کرده اند . از نظر نام و عنوان ، این درست است که شاهنشاهی بزرگ ماد دورانی طولانی نپایید و جای خود رابه شاهنشاهی هخامنشی سپرده ، ولی نکته بسیار مهم آنکه شاهنشاهی هخامنشی چیزی جزه تداوم دولت و تمدن مادی نبود . همان اقوام و همان مردم ، روندی راکه برگزیده بودند با پویایی و رشد بیشتر تداوم بخشیدند و در پهنه أی بسیار وسیع ، آن را تا پایه بزرگترین شاهنشاهی شناخته شده جهان ، اعتبار بخشیدند.

هخامنشیان

با طلوع دولت هخامنشی که به وسیله کوروش پارسی از خاندان معروف بنیاد گردید ( حدود 550 ق.م ) ، ایران در صحنه تاریخ جهانی نقش فعال و تعیین کننده أی یافت . همچنین ، این دولت منشاء و مرکز یک تمدن و فرهنگ ممتاز آسیایی و جهانی دنیای باستان شناخته شد. کوروش که به فرمانروایی طوایف ماد در ایران خاتمه داد با لشکرکشی و فتوحات خود روزبروز بر گسترش مرزهای خود می افزود. در گیریهایی که در نواحی شرقی کشور در حوالی گرگان و اراضی بین دریاچه خزر و دریاچه آرال برای او پیش آمد به مرگ او منجر شد . پس از وی کمبوجیه . داریوش اول . خشایارشا . داریوش دوم و اردشیر دوم بر تخت سلطنت نشستند . مدت دوام شاهنشاهی هخامنشی ، دویست و سی سال بود. فرمانروایی آنان در قلمرو شاهنشاهی - به خصوص در اوایل عهد - موجب توسعه فلاحت ، تامین تجارت و حتی تشویق تحقیقات علمی و جغرافیایی نیز بوده است . مبانی اخلاقی این شاهنشاهی نیز به خصوص در عهد کسانی مانند کوروش و داریوش بزرگ متضمن احترام به عقاید اقوام تابع و حمایت از ضعفا در مقابل اقویا بوده است ، از لحاظ تاریخی جالب توجه است . بیانیه معروف کوروش در هنگام فتح بابل را ، محققان یک نمونه ازمبانی حقوق بشر در عهد باستان تلقی کرده اند . سر انجام با شکست داریوش سوم ( 330 - 336 ق.م. ) از اسکندر سلطنت هخامنشیان به پایان رسید.

سلوکیان

یازده سال بعد از مرگ اسکندر که تمام آن مدت و حتی چند سالی بعد از آن هم جنگهای جانشینی او بین سردارانش در منازعات طولانی گذشت ، استان بابل به وسیله یک سردار مقدونی او به نام سلوکوس که پدرش انتیوکوس هم از سرداران فیلیپوس ( فیلیپ ) پدر اسکندر محسوب می شد، افتاد ( 312ق.م. ) . او سپس استان ایلام ( خوزستان و بخشی از لرستان امروز ) و سرزمین ماد ( به استثنای آذربایجان ) را هم بر قلمرو خویش افزود . بدین گونه ، دولت پادشاهی مستقلی به وجود آورد که به نام خود او " دولت سلوکی " ( سلوکیان ) خوانده شد و آغاز سلطنت او بعدها برای این دولت ، مبداء تاریخ گشت . سلطنت سلوکیان در سال 64 ق.م. به انقراض نهایی رسید.

اشکانیان

سلطه جانشینان اسکندر بر قلمروهخامنشی ( با وجود خشونت نظامی سلوکیان ) در سراسر ایران طولانی نشد و فترت حاکمیت در ایران ، شصت و پنج سالی بیش نکشید . حتی ، در همان دوران اقتدار نظامی سلوکیان - مقارن با سالهایی که مهاجران یونانی در استان باکتریا ( باختر ،بلخ ) به رهبری سر کرده خویش به نام دیودوتس ، اعلام استقلال کردند . ( حدود 250 ق.م. ) - در استان پارت ( پارتیا، پرثوه ) نیز دولت ایرانی مستقلی به وجود آمد که به نام موسس آن دولت ، ارشکان ( اشکان ، اشکانیان) نامیده شد. بعدها به دنبال طرد سلوکیان از ایران ، این دولت به شاهنشاهی بزرگی تبدیل شد که در توالی شاهنشاهیهای بزرگ شرق ، ششمین شاهنشاهی بزرگ دنیای باستان محسوب شد . این دولت طی چندین قرن فرمانروایی ، از بسیاری جهات هماورد و رقیب و حریف روم بود . حاصل عمده فرمانروایی آنان ، حفظ تمدن ایران از تهاجمات ویرانگر طوایف مرزهای شرقی و نیز ، حفظ تمامیت ایران در مقابل تجاوز خزنده روم به جانب شرق بود . در هر دومورد ، مساعی آنان اهمیت قابل ملاحظه أی برای تاریخ ایران داشت . سلطنت اشکانیان ، چهار صد هفتاد سال طول کشید و در این مدت ، بیست و نه اشک از این سلسله در ایران فرمانروایی کردند .

ساسانیان

حکومت خاندان ساسانی در ایران ، پس از انقراض دولت پارتی ( اشکانی ) به مدت چهار قرن دوام یافت. در تاریخ آغاز حکومت اردشیر اول ، نخستین شاهنشاه ساسانی ، میان محققان اختلاف جزئی ( در حدود سه سال ) است . در این چهار صد سال ، دولت ساسانی یکی از دو دولت بزرگ جهان متمدن آن روز ( در آسیای غربی ) بوده است که مرزهای آن در مشرق ، تا دره رود سند و پیشاورو در شمال شرقی ، گاهی تا کاشغر کشیده شده بود . در شمال غربی ، تا کوههای قفقاز و دربند در ساحل دریای خزر و گاهی هم ، تا دریای سیاه می رسید و در مغرب ، رود فرات به طور کلی مرز این دولت با حکومت روم و جانشین آن یعنی روم شرقی با بیزانس بود . البته ، گاهی این مرز خیلی فراتر از رود فرات می رفت و گاهی هم به این سوی فرات منتهی می شد ، ولی صرف نظر از کششها و فشردگیها می توان رود فرات را مرزی طبیعی میان دو دولت بیزانس و ساسانی دانست دانش طب و نجوم در زمان ایشان در ایران پیشرفتهای کلی کرد و موسیقی مقام والایی یافت . هنرهای دیگر نیز ، کم و بیش پیشرفتهایی داشتند . به هر حال دولت ساسانی از پدیده های مهم دنیای قدیم است که همه مورخان به اهمیت آن روز به روز بیشتر پی می برند.

فتح ایران به دست مسلمانان در زمان خلفای راشدین

پس از آنکه حضرت رسول اکرم ( ص ) از مکه به مدینه هجرت کردند و در سرتاسر شبه جزیره عربستان اکثر قبایل عرب را به دین اسلام در آوردند ، بر آن شدند تا مردم ممالک مجاور عربستان را نیز به دین اسلام دعوت کنند . برای این منظور، نامه هایی به پادشاهان اطراف فرستادند ، از جمله برای خسرو پرویز شاهنشاه ساسانی . در طی همین سالها کشمکش های فراوانی بین ساسانیان و مسلمانان صورت گرفت و با شکست ساسانیان سلطنت آنان نیز به پایان رسید و از آن پس طاهریان صفاریان آل بویه بنی عباس سامانیان غزنویان علویان آل زیار سلجوقیان اتابکان و خوارزمشاهیان بر ایران حکومت کردند. در سال 654 ه.ق با هجوم مغولها به ایران حکومت در ایران به دست آنان افتاد و در سال 771 ه.ق حکومت به دست تیموریان افتاد و تا سال 903 ه.ق در ایران حکومت کردند.

صفویان

تشکیل دولت صفوی در اوایل قرن دهم هجری قمری ( ابتدای قرن شانزدهم میلادی ) یکی از رویدادهای مهم ایران محسوب می شود . پیدایش این دولت که باید آن را سرآغاز عصر تازه ای در حیات سیاسی و مذهبی ایران دانست موجب گردید استقلال ایران بر اساس مذهب رسمی تشیع و یک سازمان اداری بالنسبه متمرکز ، تامین گردد . گذشته از آن تاسیس و استقرار این دولت زمینه ای را فراهم ساخت تا خلاقیتهای فرهنگی و هنری معماری ، تداوم و امکان تجلی و رشد یابد و نمونه های بدیعی از این امور ( به ویژه در زمینه هنر و معماری ) پدید آید . با آغاز روابط سیاسی با دولتهای اروپایی و سرزمینهای همجوار ، بازرگانی توسعه یافت . لازم به ذکر است که این امر موجب تحول در اقتصاد داخلی گردید و این تحول در تولید و فروش ابریشم و ایجاد مراکز بزرگ بافندگی بسیار موثر افتاد . در سال 907 ه.ق. شاه اسماعیل اول ( فرزند شیخ حیدر صفوی ) با کمک قزلباشان منتسب به خانقاه اردبیل ، پس از شکست فرخ یسار ( پادشاه شروان ) و الوند بیگ آق قویونلو ، شهر تبریز ( پایتخت دولت آق قویونلو ) را به تصرف درآورد . در همین شهر بود که دولت صفوی را بنیان نهاد و مذهب شیعه دوازده امامی را مذهب رسمی ایران اعلام کرد آخرین سلطان کشور یکپارچه صفوی ( قبل از سقوط نهایی آن به دست نادر شاه افشار ) سلطان حسین بو.د که بعد از شاه سلیمان از سال 1106 تا سال 1135 ه.ق. سلطنت کرد . عوامل پنهان و آشکاری که از قبل زمینه انحطاط و انقراض دولت صفوی را فراهم ساخته بود در دوران پادشاهی این شخصیت ضعیف النفس و با حسن نیت رخ نمود. افزایش مالیاتها ، تعدی حکام خود کامه و تازه به دوران رسیده و فشار زیاد به اقلیتهای مذهبی نفوذ عناصر غیر مسئول و خواجگان حرم در دستگاه دولتی طرد شخصیتهای کاردان از دستگاه اداری و نظامی و بی ارادگی شاه در برخورد با حوادث مقدمات فروپاشی نظام دولت صفوی را فراهم ساخت . شورش طایفه غلزایی ساکن قندهار در سال 1113 ه.ق. که از جانب دولت هند دامن زده می شد و شورش ابدالیان هرات در سال 1118 ه.ق. خود مقدمه ای بود بر سقوط دولتی که شاه و اطرافیان او طی 17 سال نتوانسته بودند با تدبیر و یا قدرت از آن جلوگیری کنند .

افشاریان

نادر قلی فرزند امام قلی از قبیله " قرخلو " بود که شاخه ای از ایل افشار به شمار می رفت . طایفه مزبور ، از آغاز سلسله صفوی برای جلوگیری از هجوم ازبکان و ترکمانان به منطقه شمال خراسان کوچ داده شد و در منطقه ابیورد و دره گز استقرار یافت .سقوط اصفهان در سال 1135 ه.ق. بهانه خوبی به دست سرکشان داخلی و مدعیان خارجی ایران داد تا هر یک از گوشه ای سر برآوردند و کشور را به هرج و مرج طولانی مبتلا کنند . نادر نیز در راس گروهی که برای حمایت از حیات و هستی اهل ابیورد فراهم ساخته بود ابتدا در خدمت خان همین منطقه قرار گرفت و پس از ازدواج پیاپی با دو دختر او ، وارث حکومت محلی کوچک وی شد . آن گاه در سال 1139 ه.ق که شاهزاده سرگردان صفوی ( تهماسب میرزا ) در جستجوی یاران و همراهان فداکاری بود به او پیوست و عزم نجات ایران کرد و خود سلسله افشاریه را به وجود آورد.سرانجام هلاکت وی به دست جمعی از سرداران مقربی انجام گرفت.

زندیه

کریم خان زند ، پایه گذار سلسله زندیه محسوب می شود . اقبال جهانگشایی او ، بیش از هر چیز مدیون اغتشاشاتی بود که پس از قتل نادر در ایران سربرآورد و از سابقه دراز هفتاد یا هشتاد ساله ای برخوردار بود. وی قریب سه سال بعد از در گذشت نادر شهرتی نداشت و در میان قبیله خود ، که به دستور نادر در سال 1144 ه.ق. به خراسان کوچانیده شده بودند ، از حیثیت متعارفی برخوردار بود. وی توانست در پرتو تدبیر و حسن عمل و صداقت بی ریای خویش ، بر حریفان مزبور غلبه کند و از سال 1179 ه.ق. به صورت مستقل بر ایران فرمان راند . دوران چهارده ساله اخیر زندگانی وی را ، باید نعمتی برای مردم ایران شمرد ، چرا که توانست امنیت را در تمامی صفحات داخلی کشور و خلیج فارس برقرار کند و پس از قریب پنجاه سال ناآرامی و جنگهای مستمر ، طعم شیرین آسایش را به هموطنان خود بچشاند . به طور کلی ، دوران تقریبا" پنجاه ساله زندیه ( 1209 - 1160 ه.ق. ) عصر کشمکشهای داخلی بود و مدعیان خارجی را یارا و اندیشه آن نبود که به ایران تجاوز کنند . سرحدات کشور نیز از هر جهت در اختیار دودمانهای ایرانی قرار داشت . همچنین ، با تحکیم اقتدار احمد خان ابدالی ( در صفحات جدا شد از هند به وسیله نادر شاه ) می توان گفت که نفوذ عنصر ایرانی در شبه قاره هند کماکان برقرار بود .

قاجاریه

طایفه قوانلو با شکل دادن سپاهی منظم ( پس از مرگ کریم خان ) به سرکردگی آقا محمد خان و با از میان برداشتن رقیبان سلطنت " قاجاریه " را بنا نهاد و تهران را به پایتختی برگزید .هنجارهای حکومت ملوک الطوایفی در ایران در این روزگار پایان گرفت . اما ایران در پهنه سیاست جهانی با نفوذ و سلطه طلبی روسیه تزاری و بریتانیای کبیر رو به رو. گردید که طی یک صد سال ، اوضاع جامعه را در تمامی زمینه ها دگرگون کرد و کاستیهایی را در نهاد حکومت و قدرت به بار آورد . کشته شدن آقا محمد خان آشفتگیهایی را در داخل ، و سلطنت فتحعلی شاه مسلط شدن بیگانگان را از خارج ، در پی داشت . در جنوب ، با اینکه خلیج فارس همواره مرزی طبیعی بود و گاه به صورت دریای داخلی ایران به شمار می رفت . اما سراسر این آبها هیچ گاه از آسیب استعمارگران به دور نماند که به طور نمونه می توان به ماجرای بحرین اشاره کرد. در نتیجه تمام مرزهای ایران را در قلمرو قاجاریه می توان با شناختی کامل مرتبط با خواستها و منافع و مطامع کانونهای قدرت برون مرزی دانست . همچنین ، عوامل جغرافیایی - نژادی - فرهنگی را نه تنها در ترکیب بندیهای مرزی کارساز نشمرد ، بلکه در خدمت گرایشهایی قلمداد کرد که حکومتهای منطقه ای در مکانیسم سلطه پذیری به موجودیت و قدرت آنها تن در دادند و با تایید آن گرایشهایی قلمداد کرد که حکومتهای منطقه ای در مکانیسم سلطه پذیری به موجودیت و قدرت آنها تن در دادند .

پهلوی

ده روز پس از خلع احمدشاه از سلطنت ، سفیر انگلستان نزد رضاخان رفت و طی یادشتی از سوی دولت انگلستان ، حکومت رضاخان را به رسمیت شناخت و فردای همان روز نیز سفیر شوروی به رسمیت شناختن حکومت او را توسط دولت متبوعش اعلام کرد . مجلس موسسان در 5 آذر 1304 ه.ش. با تعداد نمایندگانی سه برابر مجلس شورا با ریاست میرزا صادق خان مستشار الدوله تشکیل شد و طی پنج جلسه با تغییر اصول یاد شده ، رضاخان را به سلطنت برگزید و سلطنت را در خاندان او موروثی نمود . شاه جدید در 4 اردیبهشت 1305 ه.ش. تاجگذاری کرد . در سال 1320 ه.ش. با استعفای رضاخان محمد رضا ولیعهد بیست ساله در مقام سلطنت قرار گرفت .دوره حکومت وی مصادف با موجی از اعتراضات مردمی به رهبری امام خمینی به خاطر بی کفایتی حکام بود و بالاخره رژیم سلطنتی 2500 ساله در 22 بهمن 1357 به رهبری امام خمینی سرنگون گردید و جمهوری اسلامی ایران را تاسیس کرد.


نوشته شده در دوشنبه 88/12/17ساعت 11:3 صبح توسط رضاشیرازی نظرات ( ) |

رضا سیستم 9.3 کاری از شرکت RS است. آیا می دانید قیمت واقعی این مجموعه طلایی بیش از 500 دلار است ولی ما این را با قیمتی بسیار مناسب عرضه کرده ایم؟ واقعا نیاز شما از یک مجموعه نرم افزاری  چیست؟ تأسیس بزرگترین بانک سراسری فروش نرم افزار های جدید و جالب بیش از صدها نرم افزار جدید برای سفارش برنامه ها و مجموعه نرم افزاری رضا سیستم ایمیل بزنید و در آن همه مشخصات خود و آدرس محل سکونت خود را بنویسید.

 

طراحی زیبا و رویایی صفحات وبلاگ

عرضه بازیهای زیبا  و مهیج

با تشکر سید رضا شیرازی


نوشته شده در یکشنبه 88/11/25ساعت 9:57 عصر توسط رضاشیرازی نظرات ( ) |



قالب جدید وبلاگ پیچک دات نت